(Regie)behandelaren

Mijn naam is Jan van Montfoort, ik ben klinisch psycholoog, psychotherapeut en filosoof. Ik ben 45 jaar actief in de geestelijke gezondheidszorg. Destijds ben ik begonnen in de forensische psychiatrie, na 12 jaar overgegaan naar de ambulante ggz, in een RIAGG, dat later fuseerde met een groot psychiatrisch ziekenhuis. Daar werkte ik als teamleider in het team persoonlijkheidsstoornissen. Later ging ik over naar het team Affectieve stoornissen en een aantal jaren maakte ik deel uit van het FACT-team van die instelling.

GGZ voor jou is een instelling met een missie, namelijk om de behandeling toegankelijker te maken en de resultaten van behandeling inzichtelijk en transparant. Om te komen tot een optimaal werkende instelling heb ik een aantal motivaties.

Allereerst word ik gemotiveerd het inzicht dat een uitvoerend behandelaar, die samen met een cliënt aan het werk is om verandering teweeg te brengen, niet goed in staat is om in het oog te houden of de behandeling een gunstig effect heeft en of er wel vooruitgang wordt geboekt. Dit is een gegeven dat telkens uit onderzoek naar voren komt. Voor mij was dat aanleiding om behandeling zo in te richten dat zowel uitvoerend behandelaar als de cliënt steeds feedback moeten krijgen over de resultaten van wat zij aan het doen zijn.

Op de tweede plaats wil ik er heel graag voor zorgen dat een uitvoerend behandelaar niet in zijn of haar eentje moet werken. In een van mijn eerste behandelingen voor het RIAGG was een heel langdurige therapie, waarbij het mij ondanks veelvuldige verzoeken niet lukte om collega’s al was het maar door een keer mee te kijken te betrekken bij de voortgang van de behandeling. Het commentaar van mijn collega’s was dat ik ‘prima bezig was’. Het risico van behandelen is altijd dat de behandelaar in een isolement terecht komt omdat uitvoeren van behandelen gauw leidt tot een diepgaande relatie met de cliënt, hetgeen enerzijds zonder meer noodzakelijk is om tot resultaten te komen, maar anderzijds het risico met zich mee brengt dat de uitvoerend behandelaar in een isolement terecht komt ten opzichte van – als het goed is – meedenkende collega’s. Er moet dus bij het uitvoeren een behandeling sprake zijn van een betrokken, mee denkende en ondersteunende organisatie van collega’s die het opmerken als zaken bij collega’s vastlopen.

Mijn derde motivatie is het risico van verdwalen in therapieland, waarmee ik bedoel dat therapeut en cliënt oplossingen en antwoorden zoeken in gebieden waar deze oplossingen en antwoorden niet te vinden zijn. Dat kan leiden tot behandelingen waarvan cliënten (en dus ook therapeuten) verslechteren of tot behandelingen die in een langdurende impasse terechtkomen waarin wel gesprekken worden gevoerd maar waar enig zicht op verbeteren al lang uit het zicht is verdwenen. Elke instelling moet zich inspannen om te voorkomen dat uitvoerende therapeuten met hun cliënten verdwalen in therapieland, allerlei therapieën en interventies proberen en uiteindelijk terechtkomen in een uitzichtloze situatie’

Het doel van GGZ voor jou is wat mij betreft een instelling neer te zetten die behandelaar en cliënt feedback geeft over wat zij bereiken met hun inspanningen, die voorkomt dat uitvoerend behandelaren in een isolement terecht komen en die ervoor zorgt dat therapieën niet uitmonden in uitzichtloze expedities in zinloze therapieën.